Piyasalarda düşüş trendi 2.5 aydır devam ediyor. Borsa İstanbul güç kaybı yaşıyor. BİST’in tarihi doruğu olan 11 bin 245 puandan başlayan düşüş dalgası 8 binli puanlara kadar geldi. Yüzde 20’yi aşan kayba uğrayan BİST için uzmanlar değerli açıklamalarda bulundu.
Türkiye iktisadı güçlü günleri geride bıraktı. Dezenflasyon süreci başlarken cari açıkta gerileme, ihracatta artış, gri listeden çıkma, memleketler arası kredi derecelendirme kuruluşlarının not yükseltişi, para siyasetindeki rasyonelleşme, mali disiplin, Orta Vadeli Program kapsamındaki önlemler üzere birçok kıymetli gelişme yaşandı.
Piyasalar iktisada ait bu gelişmeleri kayda almamış üzere davranmaya başladı. Borsa İstanbul süratli düşüş yaşarken döviz kurlarında artış başladı. Baz tesiri nedeniyle enflasyon düşüşe geçse de aylık enflasyonun yüksek olması yüksek faiz ortamının devamına işaret etti.
BORSA İSTANBUL TARİHİ TEPESİNDEN DÜŞTÜ
Borsa İstanbul tarihi tepesi olan 11 bin 245 puan düzeyinden 8869 puana kadar geriledi. Yüzde 20 oranında kayıp yaşayan BİST’te pay bazlı bakıldığında yatırımların kayıpları daha da derinleşti. Parasını mevduatta risksiz olarak değerlendirselerdi 1 milyon liraya 3 ayda yüzde yüzde 13 oranında bileşik faiz getirisi gelir ve anapara+faizin brüt getirisi 1 milyon 130 bin lira oluyordu.
Yatırımcıların borsadan ziyanlarını çıkarması için yüzde 20’lik zararın silinip üstüne de süratle yükselmesi gerekiyor ki 2.5 aylık kayıp süratle ortadan kalksın.
YABANCI YATIRIMCININ HİSSESİ AZALIYOR
Borsa İstanbul’da yurt dışında yerleşik şahısların pay senedi stokları piyasa pahası 34 milyar 50 milyon dolar olarak gerçekleşti.
DİBS (Kesin Alım) stokları 15 milyar 968,3 milyon dolar, DİBS (Ters Repo) stokları 5 milyar 119,2 milyon dolar, DİBS (Teminat) stokları 5 milyar 119,2 milyon dolar oldu. Genel idare dışındaki kesim ihraçları 280,7 milyon dolar düzeyinde açıklandı.
Uzmanlar Borsa İstanbul’daki düşüşü ve yatırımcılara tavsiyelerini açıkladı…
“BİST’TE YIL SONUNDA 11 BİN PUAN GÖRÜLEBİLİR”
Eral Karayazıcı – Inveo Portföy – Fon İdare Müdürü
İlk yarıyılda yüzde 28 artış kaydederek 253 dolardan 325 dolaraa yükselen BIST ikinci yarıyılda satıcılı bir seyre sahne oluyor. Ekim ayının birinci haftası içinde 263 dolara geriledi ve 2024 getiri oranı dolar bazında yüzde 4’e düştü.
Şartlar güzel olduğunda borsalarda fiyatların makûs (yüksek) kaideler makus olduğunda ise fiyatların uygun (yani ucuz) olması finansal piyasaların değişmez kuralıdır.
Ben ileri hakikat baktığımda borsanın yatırım için ve yatırımı olanlar ismine da tartı arttırmak için son derece cazip bir hale geldiği görüşündeyim.
Endeksin yılı 300 dolara yakın (11,000 puan civarı) bir bedelde kapatma ihtimalini daha yüksek buluyor, 6-9 ay içinde 340 – 375 dolar bandına (TRY bazında 15,000 puan civarı) yükselme potansiyelinin de geçerliliğini koruduğunu düşünüyorum.
“ORTA DOĞUDAKİ TANSİYON TESİRLİ OLDU”
İlk yarıyılda çok süratli yükselmesi ikinci yarıyıla başlarken en değerli dezavantajdı. Gerek bu olumlu faktör değişiklikleri, gerek ise düşüşle ilişkilendirilen ekonomik yavaşlama beklenmeyen gelişmeler değil.
Yüksek faizin tesiri var mı derseniz kesinlikle var fakat birinci yarıyılda da faiz oranları çok farklı bir seviyede değildi.
Sadece bu hafta Ortadoğu’da yükselen tansiyon yeni bir bilgi ki bunun tesiriyle BIST Ekim ayının birinci iki süreç gününde yüzde 8 paha kaybı yaşayarak fiyatların çok ucuz sayılabileceği bir seviyeye geriledi.
“İMKANI OLANLAR KAYDA KIYMET GETİRİ SAĞLAYACAK”
Riskler gerçekleştikten sonra yönetilemez. Fiyatlar ucuz değilken “hareket var ben de dahil” olayım diyenler maliyetli bir tecrübe edinmiş oldu.
Bu Türkiye’ye özel bir durum da değil. Ferdî yatırımcıların her finansal araçla ilgili karar alırken kaidelerin büyüsünden uzak kalıp, fiyatları da dikkate alması gerekiyor.
Evet bence önümüzdeki 3 çeyrek kurallar destekleyici olmaya aday. Bilhassa cari fiyatlardan ek yatırım imkanı olanların kayda bedel getiri sağlama ihtimallerini yüksek buluyorum.
“BORSA DÜŞERKEN PAY FONLARINDA YÜKSELİŞ BEKLENMEMELİ”
Son derece olağan. Biraz Nasrettin Hoca’nın doğuran kazan öyküsüne benzeyecek fakat birinci yarıyılda servet artışı oldu, ikinci yarıyılda da çıkarların büyük kısmı geri verildi.
Alan fonlarını yönetenlerin misyonu o alan kaidelerinde olabilecek en yeterli sonucu almaktır. Borsa düşerken pay senedi fonlarından kimse yükseliş beklememeli.
Tüm alan fonlarını yatırımcılar ortağı oldukları bir koalisyon üzere görmeli.
İyi bir performans kaydettiğinde o alanı tercih ettiği için kendini de kutlamalı, karşıtı olduğunda sorumlu tutmalı.
“BEKLENTİLER SATIN ALINACAK”
Hisse senedi piyasaları öteki marketlere kıyasla daha volatildir. Hareket üst istikamette geliştiği üzere pekala son 4 aydır olduğu üzere düşüşler de yaşanabilir.
Türkiye, çok büyük çalkantılara neden olabilecek enflasyon sıkıntısını aşma yolunda ilerleme kaydetti. Kaçınılmaz yan tesir olarak iktisat yavaşladı ve bu 2025 yaz aylarına kadar sürmeye aday görünüyor.
Ancak 2025 ikinci yarıyıl faizlerin görece düşük olacağı, ekonomik aktivitenin ve şirket karlarının da hissedilir seviyede artış kaydetmeye başlayacağı bir perde olmaya aday görünüyor.
Ben bu nedenle pay senedi fiyatlarının cari bölgede kalmasının güç olduğunu, önümüzdeki 3 çeyreğin üstte özetlediğim beklentinin satın alınmasına mevzu olacağı görüşündeyim.
ALTIN YATIRIMCILARINA UYARI
Altının önümüzdeki 3 çeyrek içinde yüzde 10 daha artış kaydederek 3,000 dolara yaklaşması olası. Fakat sonrasının uzun soluklu bir yatay seyre (2000-3000 dolar bandı içinde) sahne olabileceği görüşündeyim.
Döviz kurlarında ise önümüzdeki aylarda mevduat getirisinin altında kalan fakat enflasyon oranına yakınsayan bir artış daha muhtemel gözüküyor.
Ne yaz aylarındaki üzere sabit bir seyir ne de var olan bilgi seti dahilinde harikulâde bir artış beklemiyorum.
“BİST 11 BİN 500 PUANDAN YILI KAPATABİLİR”
Cemal Demirtaş – Cet Yatırım Araştırma Genel Müdür Yardımcısı
Borsadaki baskının birkaç sebebi var. Yüksek faiz ve enflasyon beklentilerinin şimdi kırılamamış olması ve kredi faizlerinin yüksek olması, yatırımcıların yatırım tercihlerini kısa vadede mevduata yöneltmesi ve kredili süreçleri taşımanın zorluğu, pay fiyatları üzerinde baskı yaratıyor.
Öte yandan, jeopolitik tasaların artması da genel olarak borsa üzerindeki baskıyı artırıyor. Biz yıl sonuna kadar olan süreçte, jeopolitik hususlarda öngörülemeyen bir gelişme olmadığı takdirde, BIST-100 endeksinin mevcut 9.000 düzeylerinden daha yüksek bir düzeyde dengeleneceğini, enflasyonda düşük ve faiz indirim beklentilerinin yakınlaşmasıyla birlikte 10.500-11.500 aralığında kapanabileceğini düşünüyoruz.
“FAİZE AİT DÜŞÜŞ BEKLENTİLERİ YÜKSELİŞ GETİRİR”
Uzun vadeli görünüm düzgünleşiyor. Bilhassa makro dengelerde güzelleşme, cari açığın azalması, sıkı para siyaseti ve kredi derecelendirme kuruluşlarının not artışları, son 10 yıldır giden ve son iki yıldır yine gelme eğiliminde olan yabancı yatırımcı girişleri açısından da umut verici. Ama, şu anda borsa ‘dayanıklılık testi’nden geçiyor. İktisat programının olumlu sonuçları görülse de enflasyonun düşeceğine olan inancın bölümlere yansıması, küresel faiz indirim beklentileri şimdi fiyatlanmıyor. Önümüzdeki 3-4 aylık devirde, faiz indirimlerine ait beklentilerin yine ön plana çıkmasıyla birlikte borsaya yerli yabancı ilgisinin de artacağını düşünüyoruz. Son günlerde artan jeopolitik gerginlikler ve yıl sonuna gelirken enflasyon tasalarının devam etmesi, kısa vadede borsayı baskılıyor. Mevcut düzeylerde, borsada temel bakışla payların ucuz olduğunu ve yatırımcı ilgisini yine cezbedecek düzeyler olduğunu düşünüyoruz.
“ YÜZDE 145 GETİRİ POTANSİYELİ GÖRDÜĞÜMÜZ PAYLAR VAR”
Borsada getiri hesabı yaparken, sabit getirili menkuller üzere pahalandırmak biraz zorlaşıyor. Pay senedi yatırımlarında daha geniş bir vakit dilimi hedeflenmeli ve bilhassa kısa vadeli baskılara karşı sağlam olunmalı. Ağustos ayında paylaştığımız Cet Yatırım Strateji Raporunda da ‘12 aylık 14,000 endeks hedefimizin’ altını çizmiştik. Önümüzdeki süreçte bilhassa en beğendiğimiz paylarda yüzde 50 ile yüzde 145 getiri potansiyeli gördüğümüz paylar var. Tam zamanlama vermek epeyce güç lakin mevcut alınan risklerin mükafatının da en geç 2025 ikinci yarısından itibaren alınmasını beklemek yanlış olmaz.
“SERVET KAYBI YİNE KARA DÖNEBİLİR”
BIST’te yabancı hissesinin az olması ve büyük ölçüde yerli yatırımcı davranışlarından etkilenmesi borsaya yansıyor. Kısa vadeli dalgalanmalar olabilir ama makro siyasetler rasyonel olarak uygulanmaya devam ettiği sürece, önümüzdeki periyotta 10-15 yıldır devam eden servet kaybının yine çıkara dönebileceğini düşünüyoruz.
“YABANCI YATIRIMCI İLGİSİ VE DÜŞEN FAİZ YÜKSELİŞ SÜRECİNİ DESTEKLEYECEK”
Enflasyonun ve faizlerin düşeceğine ait beklentilerin güçlenmesi, orta vadeli programa olan inancın artması ve yabancı yatırımcı ilgisinin artması borsanın düzelmesine katkı sağlayacaktır. Jeopolitik ve bölgesel tasaların azalması ve küresel faiz indirimlerinin artması da bu süreci destekleyecektir.
“ALTIN MEVCUT BEKLENTİLERİ YANSITTI”
Jeopolitik telaşlar ve küresel faiz indirim beklentileri, altını desteklemeye devam ediyor. Altının genel olarak bir muhafaza aracı olduğunu göz önüne alırsak, mevcut ons başına 2600-2700 dolar düzeylerinin mevcut beklentileri yansıttığını düşünüyoruz ve çok üst potansiyel görmüyoruz. Euro ve dolar için TL’ye karşı enflasyonun altında bir kıymet artışı öngörümüz var ve 2025 yılı içinde -özellikle birinci yarısında- tekrar TL varlıklarda kalmanın daha yeterli getiri sağlayabileceğini düşünüyoruz.
“BORSADAKİ DÜŞÜŞ TRENDİ ‘GELİYORUM’ DİYEN BİR SÜREÇTİ”
Rıdvan Baştürk – Baştürk Finansal Danışmanlık Kurucusu
Borsada son iki aydır baskının arttığını görmekteyiz. Aslında geliyorum diyen bir süreçti bu. Türkiye’de enflasyonu düşürmek için uygulanan yüksek faiz (göreceli) siyasetinin bir sonucu olarak iktisatta yavaşlama kaçınılmaz bir sonuçtu. Gelinen duruma baktığımızda iktisattaki ivme kaybı bariz bir halde ortada. Eylül ayı imalat PMI verisindeki düşüş bunun en net göstergesi. İktisatta ivme kaybı, şirket kârlılıklarının azalma beklentileri ve bunlara ek olarak jeopolitik riskler borsadaki baskıyı artırdı. Natürel borsadaki düşüşe birçok neden daha ekleyebiliriz ama ana sebepler bunlardır. Ben Ağustos ayından bu yana borsa ile ilgili negatif görüş bildiriyorum. Genel fotoğrafta borsanın zayıf seyretmesini, olabilecek toparlanmaların ise hudutlu kalmasını bekliyorum.
“POZİTİF GELİŞMELERİN BORSAYA YANSIMASINI BEKLEMEK YANLIŞTI”
Yaşanan ekonomik olumlu gelişmeler nedeniyle bunların borsaya müspet yansımasını beklemek esasen yanlıştı. Evet birtakım bahislerde güzelleşme var lakin o kadar makûs bir yerden üst çıktık ki hala çıkılacak çok basamak var.
Bunlar uzun yıllar uzunluğu disiplin gerektiren işlerdir. Kredi notu en düşük düzeylerden 3-4 basamak çıktı diye bunu her şey düzelmiş üzere algılamamak gerekiyor. Dezenflasyon ve cari açıktaki düşüş başlık olarak hoş görünse de bunlar iktisattaki yavaşlamadan ötürü ortaya çıkan durumlardır. Bu nedenle aslında olumlu üzere gözükseler de ardında iktisattaki yavaşlama olduğu için net müspet diyemeyiz. Şunu da eklemek gerekiyor. Bir devir borsa furyasına katılan 8 milyon insan gördük. İşin tabiatı gereği 8 milyon insanın para kazanması üzere bir durum esasen olamaz.
“YÜZDE 60-70 KAYIPTA OLANLAR VAR”
Bist100 yüzde 20 düştü ancak gördüğüm ve bana gelen sorulardan anladığım kadarıyla insanların birden fazla yan kağıtlar dediğimiz hacimleri düşük, tam olarak ne olduğu aşikâr olmayan paylarda kalmışlar. Buradaki kayıplar da yüzde 60-70 seviyesinde. Bu kayıpların geri gelmesi, başa baş noktaya ulaşılması maalesef uzun bir vakit alacaktır. Olağan bu türlü bir ziyan yaşandıktan sonra artık payları satmanın da bir manası olmaz. Lakin uzun bir mühlet beklemeyi göze almaları gerekmektedir. Burada enflasyonun seyri ve TCMB’nin atacağı adımlar biraz daha belirleyici olacaktır. Bir ihtimal TCMB faiz indirimleriyle bir öykü başlayabilir lakin onunu da öbür sorunları olacaktır. Hülasa sıkıntı bir süreç.
“FULL PAYDA KALANLARA DİYECEK BİR ŞEY YOK”
Hisse yatırımı yapan fonların kıymet ve para kaybetmesi olağan. Zira bu paylar borsa düşse de çıksa da muhakkak bir oran daima payda kalmak zorundalar. Burada bu fonlara paralarını koyan insanların seçici olması gerekiyor. %50 üzerinde faiz varken ve borsa zirve düzeylerdeyken tüm bunlara ek olarak Türkiye’de iktisat yavaşlama sinyalleri verirken hala full payda kalanlara diyecek bir şey yoktur. Bu süreç bariz bir halde geliyorum dedi. Benim verdiğim stratejileri uygulayanların bu kayıplardan kaçındığını görüyorum.
“TEMEL DİNAMİĞİN DÜZELMESİ ÇOK ZOR”
Evet son periyotta borsa, kriptolardan daha oynak hale geldi yorumlarını duymaya başladık. Bu hiç düzgün bir durum değil. Beşerler bu fikre kapıldıklarında borsaya küserler ve bir daha oraya adımını atmayabilirler. Borsa düşer çıkar ancak temel dinamiğinin düzelmesi çok güç. Düzelmesi için gerekenleri yazsak bu sayfa yetmez.
Gereksiz halka arz çılgınlığı, ne olduğu belirli olmayan şirketlerin alım satıma açık olması, toplumsal medya gazları, insanların borsadan kısa müddette varlıklı olma hayalleri, insanların cebine göz diken işverenler, ülkenin dinamikleri vs. üzere başlıkları kısaca belirtebiliriz.
“GRAM ALTINDA YÜKSELİŞ POTANSİYELİ BEKLİYORUM”
Dolar kuru özgür piyasa yapısını uzun vakittir kaybetti. Bu nedenle bir hareket yok. Dünyadaki gelişmelere de reaksiyon vermiyor. Bunu uzun müddettir yazıyorum esasen. Burada bir ihtimal TCMB’den faiz indirim süreci başladığında üst ataklar görebiliriz. Dolar kuru hareketsiz olduğu için gram altını etkileyen öge ons altın oluyor. Orada da rekor düzeyler geldi. Jeopolitik risklerin devam etmesi,
küresel bazda faiz indirimleri ons altını üstte tutuyor. Dolar kurunun da bir noktada üst hareketine başlayacağını düşünürsek gram altında üst potansiyelin sürmesini bekliyorum. Euro tarafında ise EURUSD paritesi belirleyici oluyor. Avrupa ekonomileri çıkmaza girmiş durumda. Ben Euro ile ilgili negatif tarafta duruyorum. Euro mu dolar mı sorusunun bendeki karşılığı Dolar’dır.
Dr. Erkan Kork-BankPozitif Yönetim Konseyi Başkanı
“YATIRIMCININ ÖNÜNÜ GÖREMEMESİ NORMAL”
Pay piyasaları için yapılan varsayımlar ve gelecek öngörüleri her vakit her şeyin olağan olarak değerlendirildiği senaryolar üzerinden yapılır. Maalesef bulunduğumuz bölgede olağana nazaran öngörüde bulunmak çok güç. Jeopolitik gelişmeler ve yaşanan kaos ortamıyla Orta Doğu’daki yangın maalesef söndürülemeyecek düzeye gerçek ilerliyor.
Yatırımcının bu türlü bir ortamda önünü görememesi çok olağan bir durum. Yılı kapatmamıza yaklaşık 3 ay kaldı. Bu müddet çok da kısa bir müddet değil aslında. Çok şeyin değişebileceği, olumsuz havanın dağılarak daha stabil bir ortama kavuşulabilecek uzun bir vakit zarfından bahsediyoruz. Aracı kurumların verdiği kestirimi amaçlara erişilemese dahi Borsa İstanbul’un yılı şu an bulunduğu düzeyin çok çok daha üzerinde bir noktada kapatacağına inanıyorum.
“BİST’TEN UMUTLUYUM, YIL SONUNA KADAR YÜKSELECEK”
Türkiye ismine olumlu gelişmelerin yaşandığı bir yıl geçiriyoruz. Bu müspet hava bu yılla sonlu kalmayıp 2025’te de sürecektir ama içeride yaşanan olumlu gelişmeler kadar dışarıda da olumsuz gelişmeler yaşanmaya devam ediyor.
Bölgedeki savaş hali yayılıyor ve yatırımcı bu belirsizlik ortamında yatırımını inançlı liman olarak tanımlanan altın üzere değerli emtialara kaydırıyor. İkinci çeyrek bilançolarının da BIST performansında aşağı istikametli tesirleri oldu. Lakin net bir formda söyleyebilirim ki; Orta Doğu’da uzun yıllardır süren ve son bir yıldır sistematik bir soykırıma dönüşen savaşın tesirleri olmasaydı Borsa İstanbul bugün aracı kurumların verdiği iddiası maksatların çok daha üzerinde bir performansa sahip olacaktı. Lakin yeniden de umutluyum ve endeksin yıl sonuna kadar şu an bulunduğu noktanın çok daha üzerinde bir düzeye geleceğini düşünüyorum.
“UZUN VADELİ YATIRIMCILAR KAZANACAKTIR”
Bu noktada yatırımcıyı kısa ve uzun vadeli diye ikiye ayırmak lazım. Uzun vadeli yatırımcının kayıplarını her halükârda 2025’in birinci yarısına kadar telafi edeceğini düşünüyorum. Hatta uzun vadeli yatırımcı düşüşleri alım fırsatı olarak değerlendirip portföyüne yeni paylar de katacaktır.
Elinde nakit para bulunanlar için aslında kıymetli bir fırsat devrinden bahsediyoruz. Her inişin bir çıkışı olacaktır ve uzun vadeli yatırımcı da endeksteki düşüşü bu biçimde yorumlayacaktır.
“KRİZ ORTAMI BERABERİNDE FIRSAT GETİRİR”
Yılbaşından itibaren mevduatın borsaya değerli bir rakip olması ve yüksek faizlerle bir arada talepteki daralmanın akabinde enflasyon muhasebesinin de tesiriyle baskılanan bilançolar BIST 100 endeksinin yükselişini hudutlu bir düzeyde tuttu.
Endeksle birlikte pay ağır yatırım fonları ve BES’ler de etkilendi doğal olarak bu durumdan ancak şunu unutmamalı ki; her kriz ortamı beraberinde fırsatları da getirir. Hisse piyasalarının önümüzdeki süreçte ivmeleneceğini ve yatırımcıyı memnun edeceğini düşünüyorum.
“EKONOMİK PROGRAM DÜZGÜN ÇALIŞIYOR”
Orta Doğu’daki jeopolitik tansiyonun tesirleri vakitle soğuma evresine girecektir. Zati küreselde bir faiz indirim furyası başladı. Bizde de yakın vakitte başlayacaktır diye umuyorum. Borsa İstanbul da bu süreçten olumlu etkilenecektir.
Ekonomik program güzel işliyor, yabancı yatırımcı da bu süreçte ibreyi Türkiye’ye gerçek çevirdiğin de ki yakında hoş haberler gelecektir BIST100’ün çok daha güzel bir düzeye ulaşabileceğini düşünüyorum. Endeks şu an bulunduğu düzeyden çok daha üst bir düzeye ulaşacaktır.
“ALTIN 2025’İN BİRİNCİ YARISINDA 3000 DOLARA ULAŞABİLİR”
Altın bir yılda yüzde 40’dan fazla paha kazandı. FED’in sert faiz indirimi sonrasında da rekor düzeylere yükseldi. Jeopolitik gelişmelerin yanında merkez bankalarının da güçlü alımları var. Bu alımlar yeni yılda artarak devam edecek.
Bu gelişmeler ışığında 2025’in birinci yarısında ons altının 3 bin dolara ulaşabileceğini düşünüyorum. Bu yükseliş gram altında tarafına da olumlu yansıyacaktır. Döviz kuru ise uzun bir müddettir yatay seyrediyor. Yılsonu dolar/TL kurunun 35-36, euro/TL kurunun ise 38 bandında kalacağını düşünüyorum.
Ali Eşelioğlu – CoinTr Ceo’su
“BITCOIN 52 BİN 500 DOLARA KADAR DÜŞEBİLİR”
Lider kripto para üniteleri Bitcoin ve Ethereum için yakın vadede volatilite ve belirsizlik devam edebilir. Bitcoin’in 62.800 dolara kadar düşmesi ve akabinde 200 günlük hareketli ortalama olan 63.660 dolar düzeyinin üzerine çıkması teknik olarak kısa vadeli bir toparlanma sinyali vermişti.
Ancak Orta Doğu’da yaşanan gerginliklerin tırmanması ve belirsizlikler piyasadaki satış baskısını artırarak Bitcoin’in tekrar 200 günlük hareketli ortalamanın altına inmesine neden oldu. Jeopolitik riskler kripto piyasasını da etkiliyor ve muhtemel bir düşüş senaryosunda Bitcoin fiyatının 57.500 dolar düzeyine kadar geri çekilebileceği öngörülüyor. Bu takviye noktası kırıldığı takdirde düşüş daha da derinleşerek Bitcoin 52.500 dolara kadar inebilir.
Ethereum tarafında da misal bir durum kelam konusu. Orta Doğu’daki gerginliklerin tesiriyle 2.650 dolar düzeyinden satış gören Ethereum, 30 günlük hareketli ortalamada bulduğu takviyesi müdafaaya çalışıyor. Lakin 2.350 doların altına düşmesi satış baskısının devam ettiğini gösteriyor. Ethereum, bu düzeyde dayanak bulamazsa 2.125 dolara kadar düşebilir. Lakin satış baskısına karşı koyup toparlanma gösterirse Bitcoin’de olduğu üzere üst istikametli bir hareketle evvel 2.450 dolar, akabinde da 2.700 dolar düzeylerine kadar bir yükseliş potansiyeli kelam konusu.
Kripto para piyasasının bu sıkışma periyodundan çıkabilmesi global piyasalardaki risk algısının azalması ve olumlu haber akışları ile mümkün olabilir. Teknik düzeylerde kıymetli takviyelerin kaybedilmesi durumunda fiyatlarda derinleşen düşüşler yaşanabilirken, üst istikametli kırılımlar yeni bir boğa hareketini tetikleyebilir. Bilhassa Bitcoin ve Ethereum için jeopolitik gelişmeler ve yatırımcı itimadı bu süreçte belirleyici olacak.
ABD SEÇİMLERİ KRİPTO PARALARI NASIL ETKİLEYECEK?
ABD seçimlerinin kesin bir yükseliş ya da düşüş yaratıp yaratmayacağı kesin olarak söylenemez zira seçim sonuçları ve adayların siyasetleri farklı sonuçlar doğurabilir. Donald Trump’ın seçilmesi durumunda kripto paraların benimsenme sürecinin hızlanacağı ve daha büyük adımlar atılacağı öngörülüyor, bu da piyasa için yükseliş sinyalleri verebilir.
Öte yandan Kamala Harris’in de yapay zeka ve dijital varlıklar konusundaki olumlu açıklamaları, kendisinin seçilmesi durumunda piyasanın negatif bir etkilenmeyebileceğini gösteriyor. Seçim sürecinde volatilitenin artması beklenir, lakin belirsizliğin sona ermesiyle birlikte piyasalar üzerinde olumlu bir tesir oluşabilir. Kesin bir yükseliş yahut düşüş ise, seçim sonucuna ve her iki adayın kripto paralara yönelik siyasetlerine bağlı olarak gelişecektir.
“İSRAİL AKINLARI SONRASI ETF’LERDE ÇIKIŞ VAR”
İran’ın İsrail’e düzenlediği hücuma kadar geçen 8 günlük süreçte Bitcoin ETF’lerinde olumlu bir trend yakalanmıştı. Lakin taarruz günü Spot Bitcoin ETF’lerinden 243 milyon dolarlık bir çıkış gerçekleşti. Birebir devirde, müspet akışlar görülmeye başlanan Spot Ethereum ETF’lerinden ise 48,6 milyon dolarlık bir çıkış oldu.
Jeopolitik gerginlikler olmasaydı ETF yatırımcıları Bitcoin ve Ethereum’a yönelik olumlu bir bakış açısıyla yatırımlarını sürdürmeye devam edebilirdi. Lakin gerginliklerin tırmanmasıyla birlikte çıkışlar başladı. İran ve İsrail ortasındaki gerginlik azalır ve daha olumlu bir atmosfer oluşursa merkez bankalarının faiz indirimlerinin de tesiriyle ETF’lerde önemli alımlar gözlemlenebilir.
“KÜÇÜK YATIRIMCILAR BÜYÜK ZİYAN UĞRATILIYOR”
Kripto para piyasasında binlerce farklı token ve coin bulunması çeşitlilik açısından cazip görünse de beraberinde önemli riskleri de getiriyor. Düşük hacimli kripto paralar spekülatif ve manipülatif hareketlere epey açıktır. Büyük yatırımcılar, küçük yatırımcıları yüksek getiri vaatleriyle etkileyip fiyatları yapay olarak şişirir, akabinde piyasadan çıkarak kâr elde ederken küçük yatırımcılar ziyana uğrar.
Bu “pump and dump” olarak bilinen manipülasyon modeli maalesef kripto piyasasında sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu noktada değerli olan yatırımcıların şuurlu hareket etmeleridir. Her kripto para projesi gerisindeki teknoloji, grubu, kullanım alanı ve potansiyeli ile değerlendirilmelidir. Yalnızca fiyatı düşük olduğu için bir coine yatırım yapmak yahut kısa müddette büyük kar vaatlerine inanmak, önemli kayıplara yol açabilir.
Bu yüzden kripto paralar konusunda derinlemesine bilgi sahibi olmak, piyasa okuryazarlığını geliştirmek ve manipülatif hareketlere karşı dikkatli olmak büyük kıymet taşır. Yani kripto para piyasasındaki çeşitli fırsatlar her ne kadar cazip görünse de yatırımcıların gerçekçi olmayan beklentilerden kaçınması ve manipülasyona açık projelere karşı temkinli yaklaşması gerekir. Piyasanın büyümesiyle birlikte bu cins spekülatif hareketlerin de azalması uzun vadede daha sağlam ve sürdürülebilir bir yapı oluşturulmasına katkı sağlayacaktır.
“KRİPTO PARA OKURYAZARLIĞI YAPILMALI”
Kripto para okuryazarlığı üzerine bir çalışma mutlaka yapılmalıdır. Kripto paraların ve blockchain teknolojisinin giderek yaygınlaştığı günümüzde, bu alandaki bilgi eksikliği yatırımcılar için büyük riskler doğurabilir.
Kripto para okuryazarlığı, yatırımcılara piyasaları daha yeterli anlamaları, hakikat stratejiler geliştirmeleri ve potansiyel risklere karşı kendilerini koruyabilmeleri için rehberlik eder. Ayrıyeten, şuurlu yatırımcıların artması, piyasada daha istikrarlı ve sağlıklı bir büyüme sağlar. Bu nedenle, bu alanda eğitim ve farkındalık çalışmalarına gereksinim var.
“KRİPTO PARAYA VERGİ GETİRİLMESİ ZOR”
Kısa vadede kripto paraya vergi getirilmesi sıkıntı görünüyor, zira yatırımcıların ilgisini azaltmamak değerli bir öncelik. Fakat uzun vadede bu durum değişebilir. Şayet vergi getirilirse, yatırımcılar süreçlerini farklı platformlara kaydırarak vergiden kaçınmaya çalışabilir, bu da kontrolü zorlaştırır.
Ayrıca, kripto paraların küresel yapısı nedeniyle, yurtdışından gelen ilgi de azalabilir. Bu da ekosistemin mahallî büyümesini olumsuz etkileyebilir. Lakin, geçtiğimiz hafta otoritelerce yapılan açıklamalarda hem borsa hem de kripto paralarla ilgili vergi ihtimalinin gündemden kalktığı bildirildi.